بحث اقتصاد دانش‌بنیان اولین بار در قرن هجدهم توسط آدام اسمیت پدر علم اقتصاد مطرح شد و استفاده از دانش دلیلی برای افزایش اقتصاد مطرح شد که در آن زمان اقتصاد دانش‌بنیان در حال به وجود آمدن بود. دوره دا اقتصاد دانش‌بنیان در دهه ۱۹۸۰ به وجود آمد و پس از آن در سال ۱۹۹۶ مایکل مان اقتصاددان برجسته اقتصاد و اقتصاد دانش محور و با رشد بالا و تورم پایین مطرح کرد و پس از آن نقش داشت اقتصاد دانش‌بنیان نقشی با اهمیت بالا در نظر گرفته شد.

ویژگی‌ها و مولفه‌های اقتصاد دانش بنیان

به طور کلی ویژگی‌هایی که می‌توان برای اقتصاد دانش‌بنیاندر نظر گرفت شامل منعطف بودن محل و مکان فعالیت: در اقتصاد دانش‌بنیان بازار‌ها و سازمان های مجازی شکل گرفته و محل و مکان فعالیت اهمیت بالایی ندارد و مهم سرعت مناسب و دسترسی به بازارهای جهانی است
تبدیل دانش به کالا و فروش: در جهان امروز برای خرید و فروش دانش بازارهای مجازی وجود دارد که صاحبان دانش به شکل شبه انحصاری دانش خود را برای فروش و مبادله در معرض دید خریدار قرار می‌دهند.
3- اقتصادی بدون وزن (Weightless economy): در جهانی که نمادهاي اقتصادهای فیزیکی، كارخانه‌هاي سیمان، شیر، خودروسازی و دفاتر مستقر در برج‌هاست، نمادهای اقتصاد دانش‌بنیان عموما شامل ایده، دانش و فکر می‌باشد و ارزش در این اقتصاد معمولا غيرقابل لمس و به‌صورت فکر می‌باشد.
4- تعیین قیمت: دانش موجود در محصولات و خدماتي كه از لحاظ محتواي دانشي غني ترند، تعيين كننده قيمت محصولات مشابهي است كه داراي دانش كمتري هستند.
5- وابستگی ارزش محصولات و خدمات به شرايط افراد: یک دانش یا فکر خاص، در شرایط مختلف (زمان، مکان) و براي افراد مختلف دارای ارزش و اهمیت متفاوتي خواهد بود.
6- دارای ارزش دائمی بودن: پایداری اقتصاد دانش‌بنیان به مجموعه‌اي از نظام‌ها و فرآيندهاي دانشي جامعه وابسته است، درحالیکه دانش انفرادي موجود در مغز افراد به راحتي قابل زوال و ازبين رفتن است.
7- اقتصاد فراواني منابع: اطلاعات و دانش به عنوان پایه و اساس اقتصاد دانش‌بنیان، برخلاف سایر منابع که هنگام استفاده مستهلک می‌شوند، به موازات افزایش مصرف، رشد خواهند کرد و می‌توانند همیشه مورد مصرف قرار گیرند.
8- بازار سنجی و یافتن بهترین مسیر: به جاهایی که تقاضا براي دانش و اطلاعات بالاتر و موانع کمتری در مقابل آن باشد، نفوذ کرده و تاثير مي‌گذارد.
الزامات اقتصاد دانش‌بنیان
بدون شک برای تحقق و موفقیت اقتصاد دانش‌بنیاندر ایران برنامهریزی دقیق و اصولی و سیاستگذاریهای مناسب مورد نیاز می باشد اما بر کسی پوشیده نیست که اقتصاد دانش‌بنیانبدون در نظر گرفتن الزامات آن قابل تحقق نخواهد بود، برای به وجود آمدن و شکل گیری ساختار اقتصاد دانش‌بنیان و حرکت در مسیر اصلی، ملزوماتی نیز وجود دارد که از مهمترین آن‌ها می‌توان به نیروی انسانی متخصص و تحصیل کرده، وجود مشوق‌ها، در نظر گرفتن بودجه‌های مورد نیاز و فراهم سازی زیرساخت های ارتباطی اشاره کرد تا با حرکت در مسیرهای تعیین شده، بتوان دانش را تبدیل به ثروت کرد، آن را گسترش داد و با توجه به تحولات جدید و ناگهانی، واکنش مناسبی نشان داد.
عموما اقتصاد دانش‌بنیان برای بوجود آوردن بازارهای معاملاتی به سرمایه گذاری های بلند مدت در آموزش، استفاده از ظرفیتهای نوآوری، بهبود زیرساخت‌های اطلاعاتی و محیطی اقتصادی نیاز دارد. بانک جهانی این عوامل را به عنوان پایه‌های اقتصاد دانش‌بنیان معرفی می‌کند:
ایجاد و به‌کارگیری ایده‌های نو
محیط مناسب و رقابتی برای فعالیت اقتصادی
جهت‌گیری متعادل بین‌المللی
سرمایه‌گذاری در طرح‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان
آموزش و یادگیری
وجود زیرساخت‌های ارتباطی