محلول‌های ضدعفونی کننده موادی هستند که اغلب برای ضدعفونی کردن دست به کار می روند. این مواد میکروارگانیسم‌های زنده را از بین می‌برند و یا از رشد آن ها جلوگیری می‌کنند. برخی از آنها میکروب‌ها را از بین می‌برند و برخی دیگر از رشد و تکثیر آنها جلوگیری می‌کنند؛ این مواد معمولاً از گندزداها و آنتی‌بیوتیک ها هستند، زیرا آنتی‌بیوتیک در داخل بدن باکتری را از بین می‌برد. باکتری‌کش‌ها موادی هستند که باکتری را از بین می‌برند ویروس‌کش ها موادی هستند که ویروس‌ها را از بین می‌برند ضدعفونی کردن به معنای استریل کردن نیست؛ زیرا ممکن است اشکال پیچیده از باکتری مانند هاگ باکتری و یا پریون‌ها کماکان پس از ضدعفونی با محلول ضدعفونی کننده زنده بمانند.
استفاده از ضدعفونی کننده برای تامین سلامتی ضروری است و از عوامل مهم پیشگیری از بیماری‌های مسری به‌شمار می‌رود. محلول‌های ضدعفونی کننده برای استعمال خارجی است و نباید به صورت خوراکی استفاده شود. از مواد گندزدا برای تولید محلول‌های ضدعفونی کننده نیز استفاده می‌شود. مواد ضدعفونی کننده به دو دسته تقسیم می شوند: مواد ضدعفونی کننده باکتری‌کش که مستقیماً باکتری‌ها را نابود می‌کند و مواد ضدعفونی کننده مهارگر باکتری که از رشد و تکثیر باکتری‌ها جلوگیری می‌کند
استفاده از ضدعفونی کننده‌ها در عمل‌های جراحی اولین بار در سال ۱۸۶7 توسط پزشک انگلیسی در اتاق عمل انجام شد. مقاله‌ای نیز در خصوص گندزدایی در اتاق عمل با اقتباس از نظریه لویی پاستور درباره میکروب‌ها تدوین شد. در خصوص تاریخچه استفاده از مواد ضدعفونی کننده باید گفت که بشر حتی قبل از کشف پنی سیلین از مواد خام میکروب زدا استفاده می‌کرده است.
ضدعفونی‌کننده‌ها انواع مختلفی دارند از جمله ضدعفونی کننده‌های الکلی مانند اتانول ایزوپروپیل و پروپانول
بتادین نوع دیگری از ضدعفونی‌کننده‌هااست که اغلب برای ضدعفونی کردن زخم‌ها و پانسمان به کار می‌رود.
بتادین جزء ضدعفونی‌کننده‌ها یا آنتی سپتیک‌ها به‌شمار می‌رود که به‌دلیل آزادکردن ید در هنگام ترمیم زخم خاصیت میکروب‌کشی بالایی دارد.
ساولن‌ها نوع دیگری از ضدعفونی‌کننده‌ها هستند که در ضدعفونی سطوح و وسایل پزشکی و شستشوی دست جراح و تمیز کردن زخم‌ها کاربرد دارند . این مواد باکتری‌کش قوی به شمار می‌روند ولی خاصیت ویروس‌کشی ندارند.
ید نیز برای ضدعفونی کردن استفاده می‌شود اما استفاده از این ماده برای ضدعفونی زخم ها به دلیل به‌جا ماندن اثر زخم و اسکار امروزه منسوخ شده است.
آب اکسیژنه نیز به‌عنوان ضدعفونی کننده استفاده می‌شود. این ماده با نام هیدروژن پروکساید به صورت محلول ۶% در ضدعفونی کردن زخم‌ها و خراشیدگی‌ها در قدیم استفاده می‌شده است اما این ماده نیز به‌علت به‌جا گذاشتن اسکار کنار گذاشته شده است و امروزه به جای آن از محلول آب و صابون و یا آب و نمک رقیق شده استفاده می‌شود.
کلر هگزیدین گلوکونات به‌عنوان ضدعفونی کننده پوست و زخم استفاده می‌شود و در تولید دهانشویه نیز کاربرد دارد.
مواد نام‌برده جزو ضدعفونی کننده‌های رایج هستند اما به جز این موارد مواد دیگری نیز به عنوان ضدعفونی کننده استفاده می‌شوند.
در استفاده از محلول‌های ضدعفونی کننده باید به یک سری نکات توجه کرد، از جمله این‌که باید از تماس این مواد با چشم و دهان و بینی جلوگیری کرد. استفاده بی‌رویه ازمواد ضدعفونی کننده باعث مقاومت عوامل بیماری‌زا در مقابل این مواد می‌شود و باعث می‌شود عوامل بیماری‌زا پس از مدتی نسبت به این مواد مصونیت پیدا کنند و به راحتی از بین نروند.
انواع ضدعفونی‌کننده‌ها به سه دسته تقسیم می شوند:
- ضدعفونی کننده‌های با خاصیت بالا
- ضدعفونی کننده‌های با خاصیت متوسط
- ضدعفونی کننده‌های با خاصیت پایین
ضدعفونی کننده سطح بالا همه اسپورهای باکتریایی و میکروارگانیسم‌ها را از بین می‌برد. ضدعفونی کننده سطح متوسط برای ازبین بردن باکتری‌های دارای دیواره چربی ویروس‌های بدون پوشش چربی استفاده می‌شوند. مایع ضدعفونی کننده سطح پایین، قادر به از بین بردن شکل رویشی تمامی باکتری‌ها به استثنای باسیل سل، ویروس‌های لیپیدی، برخی از ویروس‌های فاقد لیپید و گونه‌ای از قارچ‌ها هستند.